รักษาความปลอดภัยอำเภอเมืองนครปฐม

อำเภอเมืองนครปฐม เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครปฐม

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองนครปฐมมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอกำแพงแสนและอำเภอดอนตูม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอนครชัยศรี
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสามพราน และอำเภอบางแพ (จังหวัดราชบุรี)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอโพธารามและอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)

ประวัติ

นครปฐมเป็นพื้นที่อู่อารยธรรมสำคัญที่มีประวัติความเป็นมายาวนานในแผ่นดินสุวรรณภูมิ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์กล่าวว่า เมืองนครปฐมแต่เดิมนั้นตั้งอยู่ริมทะเล เป็นเมืองเก่าแก่ มีความเจริญรุ่งเรืองมานับตั้งแต่สมัยสุวรรณภูมิ และเป็นราชธานีสำคัญในสมัยทวารวดี ในยุคนั้นนครปฐมเป็นแหล่งเผยแพร่อารยธรรมจากประเทศอินเดีย ซึ่งรวมทั้งพุทธศาสนา จึงเป็นศูนย์กลางของความเจริญ มีชนชาติต่างๆ อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นจำนวนมาก

ต่อมาได้เกิดความแห้งแล้งขึ้นในเมืองนครปฐม เพราะกระแสน้ำที่ไหลผ่านตัวเมืองเปลี่ยนเส้นทาง ประชาชนจึงอพยพไปตั้งหลักแหล่งอยู่ริมน้ำ และสร้างเมืองใหม่ขึ้นชื่อ “เมืองนครไชยศรี” หรือ “ศรีวิชัย” นครปฐมจึงกลายเป็นเมืองร้างมาเป็นเวลาหลายร้อยปี จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะที่ทรงยังผนวชได้ธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์ และทรงเห็นว่าเป็นเจดีย์องค์ใหญ่ไม่มีที่ใดเทียบเท่า ครั้นเมื่อได้ครองราชย์ จึงโปรดฯ ให้ก่อเจดีย์แบบลังกาครอบองค์เดิมไว้ โดยให้ชื่อว่า “พระปฐมเจดีย์” ทรงปฏิสังขรณ์สิ่งต่างๆ ในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ให้มีสภาพดี และโปรดฯ ให้ขุดคลองเจดีย์บูชาเพื่อให้การเสด็จมานมัสการสะดวกขึ้น

ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เริ่มก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ผ่านเมืองนครปฐม ซึ่งขณะนั้นยังเป็นป่ารก พระองค์จึงโปรดฯ ให้ย้ายเมืองจากตำบลท่านา อำเภอเมืองนครไชยศรี มาตั้งที่องค์พระปฐมเจดีย์เหมือนเช่นครั้งสมัยโบราณ และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอพระปฐมเจดีย์ ให้เป็น อำเภอเมืองนครปฐม^[1] เนื่องจากเป็นเมืองศูนย์กลางของจังหวัดนครปฐม และลดฐานะอำเภอเมืองนครไชยศรี ลงเป็นอำเภอนครไชยศรี จนปัจจุบัน

• วันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2454 ใช้พระราชบัญญัติสุขาภิบาลในตำบลนครปฐม ตำบลพระปฐม ตำบลห้วยจรเข้ ตำบลบ่อพลับ ตำบลสนามจันทร์ อำเภอพระปฐมเจดีย์ มณฑลนครไชยศรี^[2] เป็น สุขาภิบาลเมืองนครปฐม
• วันที่ 23 พฤศจิกายน 2456 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอพระปฐมเจดีย์ เป็น อำเภอเมืองนครปฐม^[3]
• วันที่ 23 พฤษภาคม 2469 โอนพื้นที่ตำบลหนองดินแดง และตำบลวังเย็น ของอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี มาขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม^[4]
• วันที่ 10 ธันวาคม 2478 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองนครปฐม ขึ้นเป็น เทศบาลเมืองนครปฐม^[5]
• วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2486 โอนพื้นที่ตำบลสระกะเทียม กับพื้นที่หมู่ 3,6–7,9–14 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านยาง และพื้นที่หมู่ 6–7,10–11 (ในขณะนั้น) ซึ่งอยู่เหนือคลองยางหรือคลองบางตาล ของตำบลหนองกบ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี มาขึ้นกับอำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม โดยให้ถือคลองยางหรือคลองบางตาล ตั้งแต่บ้านปลายน้ำติดต่อเขตตำบลปากแรต อำเภอบ้านโป่ง ถึงบ้านคลองขุดจรดเขตตำบลหนองดินแดง อำเภอเมืองนครปฐม เป็นเส้นแบ่งเขต^[6]
• วันที่ 4 มีนาคม 2490 โอนพื้นที่หมู่ 10 บ้านตากแดด (ในขณะนั้น) ของตำบลบางแขม ไปตั้งเป็นหมู่ 15 บ้านตากแดด ของตำบลดอนยายหอม^[7]
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลถนนขาด แยกออกจากตำบลดอนยายหอม ตั้งตำบลมาบแค แยกออกจากตำบลตาก้อง ตั้งตำบลบ่อพลับ แยกออกจากตำบลนครปฐม ตั้งตำบลวังเย็น แยกออกจากตำบลหนองดินแดง ตั้งตำบลลำพยา แยกออกจากตำบลโพรงมะเดื่อ ตั้งตำบลธรรมศาลา แยกออกจากตำบลพระประโทน ตั้งตำบลหนองปากโลง แยกออกจากตำบลวังตะกู ตั้งตำบลห้วยจรเข้ แยกออกจากตำบลสนามจันทร์ ตั้งตำบลทุ่งน้อย แยกออกจากตำบลสามควายเผือก ตั้งตำบลสวนป่าน แยกออกจากตำบลสระกะเทียม^[8]
• วันที่ 9 ธันวาคม 2490 โอนพื้นที่หมู่ 8,12,9,11,13,10 (ในขณะนั้น) ของตำบลพระประโทน ไปตั้งเป็นหมู่ 1–6 ของตำบลธรรมศาลา ตามลำดับ และโอนพื้นที่หมู่ 1,7,6,2,5,3,4 (ในขณะนั้น) ของตำบลธรรมศาลา ไปตั้งเป็นหมู่ 1–7 ของตำบลพระประโทน ตามลำดับ^[9]
• วันที่ 16 ธันวาคม 2501 ตั้งตำบลหนองงูเหลือม แยกออกจากตำบลทัพหลวง^[10]
• วันที่ 16 เมษายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลธรรมศาลา ในท้องที่บางส่วนของตำบลธรรมศาลา^[11]
• วันที่ 10 สิงหาคม 2508 จัดตั้งสุขาภิบาลโพรงมะเดื่อ ในท้องที่บางส่วนของตำบลโพรงมะเดื่อและบางส่วนของตำบลหนองดินแดง^[12]
• วันที่ 14 พฤศจิกายน 2515 จัดตั้งสุขาภิบาลดอนยายหอม ในท้องที่บางส่วนของตำบลดอนยายหอม^[13]
• วันที่ 13 ตุลาคม 2524 โอนพื้นที่หมู่ที่ 10 บ้านหนองแก (ในขณะนั้น) ของตำบลโพรงมะเดื่อ ไปตั้งเป็นหมู่ 8 ของตำบลหนองงูเหลือม^[14]
• วันที่ 4 ธันวาคม 2534 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองนครปฐมให้ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางแขม ตำบลพระประโทน ตำบลสนามจันทร์ ตำบลบ่อพลับ ตำบลนครปฐม ตำบลหนองปากโลง ตำบลลำพยา และตำบลห้วยจรเข้^[15]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลธรรมศาลา สุขาภิบาลโพรงมะเดื่อ และสุขาภิบาลดอนยายหอม เป็นเทศบาลตำบลธรรมศาลา เทศบาลตำบลโพรงมะเดื่อ และเทศบาลตำบลดอนยายหอม ตามลำดับ^[16] ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 10 พฤศจิกายน 2542 ยกฐานะจากเทศบาลเมืองนครปฐม เป็น เทศบาลนครนครปฐม^[17]
• วันที่ 1 มิถุนายน 2555 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบ่อพลับ เป็น เทศบาลตำบลบ่อพลับ^[18]
• วันที่ 31 สิงหาคม 2555 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลมาบแค เป็น เทศบาลตำบลมาบแค^[19]
• วันที่ 1 มิถุนายน 2556 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลนครปฐม เป็น เทศบาลเมืองนครปฐม^[20]
• วันที่ 23 กันยายน 2562 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลสามควายเผือก เป็น เทศบาลเมืองสามควายเผือก^[21]
• วันที่ 11 มิถุนายน 2563 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลตาก้อง เป็น เทศบาลตำบลตาก้อง^[22]